«САМҰРЫҚ-ЭНЕРГО» АҚ | БІРІКТІРІЛГЕН ЖЫЛДЫК ЕСЕП

Тәуекелдерді басқару жүйесі

Қазақстан Республикасы экономикасының өсу қарқынының төмендеуі, ұлттық валютаның әлсіреуі, электр энергетикалық нарығы құрылымының өзгеруі және тарифті оңтайландыру Компанияның қызмет етуінің жағдайына негізгі ықпалын тигізеді. Бұл ретте, өндірудің төмен құнды электр энергетикалық көмірдің үлкен қорларының, тиімді энергетикалық қуаттардың және мемлекет пен Жалғыз акционердің тарапынан қолдаудың болуы экспорттық әлеуеттің дамуы және ішкі нарықта бәсекелестікті арттыру үшін мүмкіндік береді.

2018 жылы «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының қызметіне тиісті 32 тәуекел сәйкестендірілді және бағаланды, НҚК-ның шекті мағыналары жаңартылды, тәуекелдер иелері тәуекелдер факторларын және оларды төмендету жөніндегі шараларды өзектендірді. 2017 жылы болып өткен іске асырылған кейбір жағдайларға байланысты, сондай-ақ Компанияның ішкі аудит қызметінің тексеріс нәтижелері бойынша есептердің негізінде, Тәуекелдер тіркеліміндегі тәуекелдерге қайта бағалау жүргізілді. 14 тәуекел 2018 жылғы Тәуекелдер картасының негізгі аймағына енді:

Тәуекелдерді басқарудың корпоративтік жүйесін ендіру және жетілдіру компания тобының стратегиялық және операциялық мақсаттарға қол жеткізуінің қажетті шарты және таяу болашақтағы маңызды тапсырмалардың бірі болып табылады.

  1. ЕТҰ-лардың іске асырылатын/перспективалық жобалар мен инвестициялық жобалардың тәуекелдері
  2. Қызметтік міндеттемелерді орындау барысында қызметкерлердің денсаулығы мен өміріне зақым келтірген өндірістегі жазатайым оқиғалардың тәуекелі
  3. Валюталық тәуекел
  4. Кредиттік тәуекел
  5. Қоғамның ұзақ мерзімді даму стратегиясын орындамау/уақытылы өзектендірмеу тәуекелі
  6. Сыртқы кредиторлардың ковенантын және листингтік талаптардын бұзу тәуекелі
  7. Электр энергиясын іске асыру жоспарын орындамау тәуекел
  8. Трансформациялау бағдарламасын іске асырумен байланысты тәуекел
  9. Активтердің құнсыздану тәуекелі
  10. Операциялық, инвестициялық, қаржылық қызметті жүзеге асыру үшін өтімділіктің жеткіліксіздік тәуекелі
  11. Өндірістегі авариялар және апаттар тәуекелі
  12. Активтерді сатып алумен, қайта құрумен және іске асырумен байланысты тәуекелдер
  13. Тарифті құру тәуекелі
  14. Қоғамдар тобының адам ресурстары тәуекелі

Компания «Үш қорғаныс желісі» моделін пайдалана отырып, COSO стандартын ұстанады:

2018 жылғы негізгі өзгерістер (негізгі тәуекелдерді митигациялау)

ЕТҰ-лардың іске асырылатын/перспективалық жобалары мен инвестициялық
жобаларының тәуекелдері (өзгеріссіз)
  • Инвестициялық жобалар бойынша игерілмеу жөніндегі негізгі ауытқу «РУСАЛ» БК («Богатырь Көмір» ЖШС-ның тең акционер (50%) ресей компаниясына қатысты АҚШ-тың санкциялары себебінен ЕАДБ-ның циклдық-ағындық технологияларға көшу жобасын іске асыру үшін заемдық қаржыландыруға рұқсатты уақытша тоқтату себебі бойынша «Богатырь Көмір» ЖШС бойынша туындады.
  • Шаралар: жобаны іске асыру үшін баламалы заемдық қаржыландыруды іздеу жүргізіледі.

Қызметтік міндеттемелерді орындау барысында қызметкерлердің денсаулығы мен өміріне зақым келтірген өндірістегі жазатайым оқиғалардың тәуекелі (өзгеріссіз)
  • 2018 жылдан бастап еңбек қызметіне байланысты 10 жазатайым оқиға, оның ішінде өлімге әкеп соққан 2 жағдай тіркелді.
  • Шаралар: «Еңбекті және Қоршаған Ортаны Қорғау» департаментінің Жұмыс жоспарына сәйкес.

Валюталық тәуекел (сарғылт аймаққа митигациялау)
  • Валюталық міндеттемелерді төмендету.
  • Шаралар: валютаның құнын белгілеудің өзгерістерін мониторингілеу, ағымдағы заемды қайта қаржыландыру жөніндегі шаралар.

Кредиттік тәуекел (өзгеріссіз)
  • Екінші деңгейдегі банктердегі тұрақсыз жағдай
  • Шаралар: банк-контрагенттер үшін шектеулердің сақталуын мониторингілеу, ҚР Үкіметінің 19.09.2018 ж. қаулысын іске асыру

Компанияның ұзақ мерзімді даму стратегиясын орындамау/уақытылы өзектендірмеу тәуекелі (сарғылт аймаққа митигациялау)
  • Компанияның 2018–2028 жылдарға арналған ұзақ мерзімді даму стратегиясын өзектендіру
  • Шаралар: Компанияның Даму стратегиясын және белгіленген НҚК-ларын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуын мониторингілеу

Сыртқы кредиторлардың ковенантын және листингтік талаптарды бұзу тәуекелі (өзгеріссіз)
  • Шаралар: ковенанттың, сондай-ақ қаржылық тұрақтылық коэффициенттерінің сақталуын мониторингілеу, қарыздық жүктеменің және пайыздық төлемдердің деңгейін төмендету жөніндегі шаралар

Электр энергиясын сату жоспарын орындамау тәуекелі (ықтималдылық бойынша төмендету)
  • 2018 жылғы электр энергиясын сату жоспары – 28,7 млрд кВт•сағ. 2019 жылғы электр энергиясын сату фактісі – 29,9 млрд кВт•сағ. Жоспардың сандық түріндегі орындалуы – 104%
  • Шаралар: электр энергиясын көтерме нарығына жеткізудің тәуліктік кестелерін қалыптастыруға күн сайын қатысу және орталықтандырылған сауда-саттықтарға қатысу, ҚР-ның көтерме нарығының тұтынушыларын тарту

Трансформациялау бағдарламасын іске асырумен байланысты тәуекел (өзгеріссіз)
  • Мердігерлік компаниямен шарттық міндеттемлер тәуекелін іске асыруға байланысты Бизнесті трансформациялау бағдарламасының Жол картасының мерзімдерінен қалу
  • Шаралар: көшірілген мерзімдерге сәйкес Жол картасын бекіту, Жол картасының орындалуын мониторингілеу

Активтердің құнсыздану тәуекелі (сары аймаққа митигациялау)
  • Жақсаруына байланысты компанияның қаржылық тұрақтылықтың көрсеткіштері Компания активтерінің құнсыздану факторлары төмендеді
  • Шаралар: күрделі шығындардың азаюы, жоспарланатын күрделі жөндеулердің негізділігіне талдау жүргізу, құнсыздануға тест жүргізу (құнсыздану белгілері туындаған жағдайда)

Операциялық, инвестициялық, қаржылық қызметті жүзеге асыру үшін өтімділіктің жеткіліксіздік тәуекелі (сары аймаққа митигациялау)
  • Шаралар: тәуекелдің жасыл аймағына шығару жөніндегі Компанияның Іс-шаралар жоспарына сәйкес

Өндірістегі авариялар және апаттар тәуекелі (ықтималдық бойынша төмендеуі)
  • Өндірісте авариялар мен апаттардың болмауы
  • Шаралар: күрделі және ағымдағы жөндеулерді орындау, құралдардың техникалық жағдайын мерзімдік куәландыру, кәсіпорындардың оперативтік персоналына нұсқаулықтар мен аварияға қарсы оқыту жүргізу

Активтерді сатып алумен, қайта құрумен және іске асырумен байланысты тәуекелдер (өзгеріссіз)
  • Жекешелендіру жөніндегі шараларды іске асыру мерзімдерінен кешігулер жоқ
  • Шаралар: «Активтерді сатып алумен, қайта құрумен және іске асырумен байланысты тәуекелдерді» мониторингілеу

Тариф белгілеу тәуекелі (ықтималдылық бойынша арттыру)
  • Шаралар: ЕТҰ-ның тарифтік саясатын мониторингілеу, уәкілетті органдарда тариф деңгейін мониторингілеу (келісу), заңнамаға өзгерістер енгізу бойынша жұмыс топтарына қатысу

Компания тобының адам ресурстары тәуекелі (ықпалы бойынша арту және ықтималдылық бойынша азаю)
  • Шаралар: Кадрлық резервпен жүмыс істеу, электр энергетикалық және көмір салалары үшін басым мамандықтар бойынша мамандарды даярлау мәселелері бойынша білім беру ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасау, Компания қызметкерлері үшін оқыту семинарлары мен тренингтерді ұйымдастыру, меритократия қағидаттарын ендіру, мотивация жүйесін дамыту